Konu: --> Coğrafya Çalışma Kağıdı C.tesi Ara. 19, 2009 11:30 am
Biyocoğrafya:Coğrafya’nın canlılarla iletişimin incelediği bilim dalıdır. Biyoçeşitlilik:Canlı çeşitliliği Ekosistem:Canlıların çevreyle olan ilişkileri Habitat:Bitki ve hayvan türlerinin yaşadığı doğal ortam Fauna:Hayvan topluluğu Flora:Bitki topluluğu Biyom:Bir bölgedeki bitki ve hayvan türlerinin oluşturduğu topluluk
BİYOM ÇEŞİTLERİ
Biyom:Tropikal yağmur ormanları Bitki Örtüsüürekli yeşil kalan ormanlar otsu ve kısa boylu bitkiler Hayvanlar:Fil,şempaze,oranguta n,yarasa,kartal,yılan,kertenke le,kurbağa,domuz
Biyom:Savan Bitki örtüsü:Yüksek boylu otlara yer yer ağaçlar çalılar Hayvanlar:Zebra,zürefa,babun,a slan,çita,geyik,timsah,bizon,d evekuşu
Biyom:Çöl Bitki örtüsü:Su tutabilen bitkiler,çalılar,kurakçıl otlar Hayvanlar:deve,bazı böcek türleri,yılan,çöl kurbağası,kertenkele,yarasa
Biyom:Ilıman yaprak döken Ormanlar Bitki örtüsü:Sonbaharda yapraklarını döken ağaçlardan oluşan ormanlar ormanaltı florası Hayvanlar:Sürüngenler,kuş ve böcek türleri,kartal,ayı,sincap,fare ,geyik,çakal
Biyom:Ilıman çayırlar Bitki örtüsü:Çeşitli otlar Hayvanlar:Yırtıcı kuşlar,bufalo,yaban atı,lama,bizon,zebra,zürefa,fi l,geyik
Biyom:Çalılık Bitki örtüsü:Çalılık bodur ağaçlar Hayvanlar:Tilki,puma,kokarca,b öcek türleri,çakal,yabani koyun,keçitavşan,kartal
Biyom:İğne yapraklı ormanlar Bitki örtüsü:tayga Hayvanlar:Susamuru,kar tavşanı,kutup porsuğu,samur,kuş ve böcek türleri,bizon,tilki,kartal,kur t
Biyom:Tundra Bitki örtüsü:Ağaçsız kaya yosunları,otlar Hayvanlar:Boz ayı,kutup ayısı,karibu,palyaço ördek,kutup tilkisi,ren geyiği,misk öküzü
Biyom:Kutuplar Bitki örtüsü:yok Hyavanlar:Kutup ayısı,kutup tilkisi,penguen,fok
Biyom: Dağ biyomu Bitki örtüsü:dikey yönde iğne yapraklı ormanlar Hayvanlar:Kartal,dağ keçisi,Tibet öküzü,kar tavşanı,yırtıcı hayvanlar
Biyom: Deniz biyomları Bitki örtüsü:Bitkisel plaktonlar,yosun Hayvanlar:Ahtapot,denizyıldızı ,midye,yengeç,balına,yunuz,den izanası,çeşitli balık türleri
Biyom:Tatlı su biyomu Bitki örtüsü:Saz,kamışinilüfer Hayvanlar:Balılar,kurbağalar,s olucanlar,bazı böcek türleri
1-İKLİM:En önemli faktördür. -Su ve sıcaklık önemlidir -Örneğin tropikal yağmur ormanları yağışlı bölgeelr oldukları için tür çeşitliliği fazladır.Fakat çöl biyomu sıcak ve urak olduğu için tür azdır.
2-YERŞEKİLLERİ: -Dağların uzanış doğrultusu -Örneğin Karadeniz de dağlar kıyıya paralel olduğu için iç kesimlerde tür çeşitliliği farklıdır. Ege denizin de dağlar kıyıya dik uzandığı için iç kısımlardada aynı türler görülür.
-Kara-deniz dağılışı -Yükselti
3-TOPRAK:Her toprakta her türlü bitki yetişemz Örnegin;karstik arazide yetişen bir bitki volkanik arazide yetişmez (soluca gibi )
PALEOCOĞRAFYA -KITALARIN KAYMASI: Örneğin;Dünya önceden pangea denilen bi kara parçasıydı daha sonra bıu kırıla yenş adalar ve yeni canlılar oluşmaya başlandı.
Süveyş Kanalı ‘nın açılmasıylada Akdeniz,Kızıl deniz ve Hint okyanusunda tür çeşitliliği olmuştur.
İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ -Türlerin yok olması -Bazı türlerin göç etmelerine neden olmuştur.
Konu: Geri: --> Coğrafya Çalışma Kağıdı C.tesi Ara. 19, 2009 11:30 am
SU EKOSİSTEMLERİ
KARASAL -Göl -Nehir -Bataklık
DENİZEL -Okyanus -Deniz
Okyanus ve denizlerin ekosisteme etkileri -Okyanuslar iklim üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. -Okyanuslar ekvatorda ısı enerjisinin dağılmasını sağlar -Okyanuıslar da mercanlar en zengin beslenme damarlarıdır. -Havada aslı küçük tuz kristallerinin (aresol) yoğuşma olayında önemli bir etkisi vardır.
Aklarsuların ekosisteme etkileri -Akarsuyun yeraltına sızan kısmı akiferleri yüzeysel akışına geçen kısmıda deniz ve okyanusları besler -Eğim ve çağlayanlar fazlaysa tür çeşitliliği az olur -Yatak eğimi fazla olan yerlerde su bulanık çamurlu olur.Canlı yaşaması zorlaşır.
SU DÖNGÜSÜ -Su moleküllerinin güneş enerjisi ve yerçekimlerinin etkisiyle litosfer,hidrosfer ve atmosfer arasında hareket etmesiyle oluşan büyük sisteme denir.
1.yeryüzündeki su buharlaşır 2.buharlaşan su em halinde yoğunlaşarak bulutları oluşturur. 3.bulutlar yoğunlaşarak yağışları meydana getirir. 4.Yağışlar sonucu su yüzeysel akış olarak deniz ve okyanuslara taşınır. 5.yeraltı akışı olarak sızar.
-Kara ve denizdeki bitkiler tarafından fotosentezde kullanılır. -Deniz hayvanlarının kabuk oluşumunda kullanılır. -**en canlıların bünyesindeki karbon zamanla basıncın etkisiyle değişime uğrar ve ptrol,kömür gibi fosil yakıtlarına dönüşür.
Nasıl Açığa Çıkar ?
-Canlıların solunumu ile doğaya döner. -**en canlıların çürümesi sonucu doğaya döner. -Orman yangınları sonucu doğaya döner. -Fosil yakıtlarının yanması sonucu havaya karışır.
DEN(ge)[s]İZ
Konu: Geri: --> Coğrafya Çalışma Kağıdı C.tesi Ara. 19, 2009 11:30 am
1.Azot atmosferde yıldırım ve volkanik faliyetler sırasında ortaya çıkan elektirik dejarsları ve oksijenle birleşerek nitrit ve nitrata dönüşür. 2.Bazı bakteriler ölmüş canlıların yapılarındaki organik maddeleri parçalayarak nitrata dönüştürür. 3.Toprakta ve bazı bitkilerin köklerinde bulunan azot sayesinde bitkiler nitratlarını alarak yapılarına katar. 4.Azot besin zinciri ile bitkilerden otçullara otçullardanda etçillere geçer. 5.**en bitki ve hayvanlar ayrıştırıcılar tarafından ayrıştrılır.Mikroorganizmalar azotu nitrit ve nitrata dönüştürür. 6.Böylece azot döngüsü meydana gelir.
DEN(ge)[s]İZ
Konu: Geri: --> Coğrafya Çalışma Kağıdı C.tesi Ara. 19, 2009 11:30 am
HİDROELETRİK POTANSİYEL NEDEN ÖNEMLİDİR
-Yaşadığımız dünyada gelinen nokta ülkelerin ve toplumların enerjiye ihtiyacın olması -Toplumlar ve ülkeler enerji ihtiyacını karşılamak için ithal enerjiler yerine yerli enerjileri tercih etmektedirler.bu durum sayesinde dışa bağlılık azalır. -bir ülkenin mevcut durumundaki enerji potansiyelini belirlenmesi zorunlu olarak görülmektedir.
HİDROELETRİK SANTRAL İÇİN YER SEÇİMİNDE NELER ÖNEMLİDİR?
-Akarsuyun belli bir nereji akışı vardır. -Hidroeletrik santraller (HES)akarsulardaki bu enerjiden yararlanarak elektrik üretir. -Borçka HES Çoruh Nehri üzerindedir.Çünkü Çoruh Nehri debisi ve topografik koşulları elverişli olması nedeniyle hidroelektrik santrallarinin yapılmasını sağlamıştır.
--Debi incelenmiştir. -Debinin son 10 yıllık değişimi gözlenmiştir. -Debinin yeterliliği belirlenmiştir. -Akarsu yatağındaki eğimin uygunluğu belirlenmiştir. -Akarsuyun su toplama alanındaki iklim koşulları belirlenmiştir. -Karadeniz’de iç keimlere gidildikçe yağışın azaldığı belirlenmiştir. -Karadeniz ve karasal iklim arasında geçiş olduğu belirlenmiştir. -Çoruh Nehri 2nin yıl boyunca akış gösterdiği belirlenmiştir.
-Suyun birikebileceği bir çanğın olmasına -Çnak belirlenirken su bölümündeki yükseltiye -Baraj inşaasının akarsuyun en dar kesimine yapılmasına
DEN(ge)[s]İZ
Konu: Geri: --> Coğrafya Çalışma Kağıdı C.tesi Ara. 19, 2009 11:31 am
ÇALIŞMA SORULARI
1.Canlıların yeryüzüne dağılışını etkileyen fiziki faktörler nelerdir?
-iklim -yerşekilleri -toprak
2.İklimde meydana gelen değişmeler canlıların dağılışını nasıl etkiler?
-Her ilkimde her canlı yaşayamaz.Örneğin kutuplarda yaşayan kutup ayıları çöllerde yaşayamaz.
-4.jeolojik zamanda mamutların kaybolması
3.Ekosistem nedir?Örnek veriniz.
-Canlıların birbiriyle ve çevreyle olan ilişkileri -Karadeniz’de ki bütün canlılar ve cansızlar bir ekosistemdir.
4.Su döngüsü nasıl gerçekleşir?
-Su moleküllerinin güneş enerjisi ve yerçekimlerinin etkisiyle litosfer,hidrosfer ve atmosfer arasında hareket etmesiyle oluşan büyük sisteme denir.
1.yeryüzündeki su buharlaşır 2.buharlaşan su em halinde yoğunlaşarak bulutları oluşturur. 3.bulutlar yoğunlaşarak yağışları meydana getirir. 4.Yağışlar sonucu su yüzeysel akış olarak deniz ve okyanuslara taşınır. 5.yeraltı akışı olarak sızar.
5.Su döngüsünün biyoçeşitlik açısından önemi nedir?
-Su olmadan canlı yaşayamaz. -Canlılar çoğalamaz,üreyemez
6.Hidroeletrik santral inşa etmek için gerekli koşullar nelerdir?
-Akarsuyun akış hızı -Akarsuyun enerjisi
7.Biyom nedir?Yeryüzünde farklı biyomların oluşmasının nedenleri nelerdir?
-Aynı ortamda bulunan bitki ve hayvan topluluklarıdır. -İklim ve yerşekilleri etkilidir.
8.Biyoçeşitliliği olumsuz yönde etkileyen beşeri faktörler nelerdir?
-Coğrafi koşullar
9.Canlıların yeryüzünde dağılışın etkileyen coğrafi faktörler nelerdir.
-iklim -yerşekilleri -toprak
10.Atmosferdeki karbon döngüsünün bozulmaması için alınacak önlemler nelerdir?
Konu: Geri: --> Coğrafya Çalışma Kağıdı C.tesi Ara. 19, 2009 11:31 am
Boşluk Doldurma
1.Bitki ve hayvan topluluklarının yaşadığı ortama ..biyom.. denir.
2.İnsan ve diğer canlıların varlık ve gelişimlerini sürdürebilmeleri için gerekli olan koşulların bütününe ...ekolojik.. denge denir.
3.Ekosistemler ...canlı... ve ...cansız... öğlerden oluşur.
4.Göl,nehir,bataklık ekosistemleri ...tatlı... su ekosistemleridir.
5.Dünya ekosistemlerinin en karmaşık en zengin beslenme damarı ..mercanlardır
6.Otçullarla beslenen canlılar ...ikincil... besin seviyesini oluşturur.
7.Doğada karbonun dört büyük kaynağı ..hidrosfer....litosfer...atmo sfer...biyosferdir.
8.Ekosistemlerde yaşam enerji akışı ve madde döngüleriyle ...süreklilik... kazanır.
9.Akarsuların yoluna baraj denilen beton toprak ve kaya dolgularından yapılan yüksek bir yapı ile keserek arkasında göl oluşturan tesislere ...biriktimeli hidrolojik santral.... denir
10.Ekosistem ...bitki...hayvan...mikroogani zma canlı gurubundan oluşur.
11.Akarsuyun hidroelektirik potansiyelini belirleyen en önemli faktör ..akarsuyun enerjisi.. ve .. akarsuyun akış hızıdır.
12.Azot besin zinciri ile bitkilerden ...otçullara.. geçer.
13.**en bitki ve hayvanlar ayrıştırıcılar tarafından parçalanır.Topraktaki mikrooganizmalar azotu ..nitrit.. ve ..nitrata... dönüştürür.
14.Bitki ve hayvan türlerinin azalmasında başlıca neden ...ilkim değişiklikleridir..
15.Zebra,zürefa,aslan,çita,tim sah ...savan... biyomunda yaşamaktadır.
16.Su ekosistemleri ...denizel... ve ..kara... olmak üzere ikiye ayrılır.
17.Su döngüsü ...yoğunlaşma...buharlaşma...y ağış.. olmak üzere üç aşamada gerçekleşir.
18.Bitki ile hayvan tür ve çeşitliliği en fazla olan biyom ..tropikal yağmur ormanlarıdır..
19.Su tutabilen bitkiler,çalılıklar ...Çöl... biyomunda görülür.
20.Bitkiler hayvanalar ve mikroorganizmalr ekosistemi oluşturan ..canlı.. öğelerdir.
21.Denizel su ekosistemş ...okyanus.. ve ..deniz.. olmak üzere ikiye ayrılır.
22.Su döngüsünün ilk aşamasını ..buharlaşma.. oluşturur.
23.Karasal su ekosistemlerinin içerisinde ..göl..bataklık...nehir... yer alır.
24...Kutup... biyomunda bitkş örtüsü bulunmaz.
DEN(ge)[s]İZ
Konu: Geri: --> Coğrafya Çalışma Kağıdı C.tesi Ara. 19, 2009 11:31 am
Doğru Yanlış
-Türkiye'de yerşekillerinin engebeli olması akarsuların hidroelektirk potansiyelinin olumlu etkilemiştir. (D)
-Ekvatoral iklim bölgesinde besin döngüsü zayıftır. (Y)
-Fotosentez bitkilerde oksijen tüketip karbondioksit üretilmesi şeklinde gerçeklesir. (Y)
-Okyanus ekosistemleri kara ekosistemlerine göre daha az yer kaplar (Y)
-Kuzey Yarımkürede dağların güney yamaçlarındaki ormanlar kuzey yamaçlarındakine göre daah gürdür. (D)
-Su kaynaklarını az olduğu yerlerde canlı tür ve çeşitliliği daah azdır. (D)
-Bir yerde su döngüsünün başlayabilmesi içi gereken ilk unsur buharlaşmadır. (D)
-Kömür,petrol,kireçtaşı ve volkanlar karalardakş karbon kaynaklarıdır. (D)
-Atmosferdeki karbon miktarı yere,zamana ve sıcaklığa göre değişir. (Y)
-Bitkilerin terlemesi topraktaki azot tuzlarının atmosfere geri dönmesini sağlar. (D)
-Biyoçeşitlilik yalnızca türlerin çeşitliliğine dayanr. (D)
-Tundra biyomundaki tür çeşitliliği tropikal yağmur ormanlarında daha azadir. (D)
-Bitkilerin yeryüzne dağılışı hayvanların dağılışını etkilemektedir. (D)
-Çöl lanları iklim koşulları nedeniyle bitki ve hayvan türleri bakımından zengin değildir. (D)
-Endüstiriyel ve tarımsal faaliyetler biyoçeşitliliği azaltmaktadır. (D)
-İklim koşulları bitkilerin çeşitliliği üzerinde belirleyicidir. (D)
-Akarsuların ağız kısmındaki hayvan tür ve çeşitliliği yukaru çığırına gçre daha azdır. (Y)
-Bitkiler azotu doğrudan kullanabilirler (Y)
-Su döngüsünün oluşmasında ana etken güneştir. (Y)
-Besin zincirinin en alt gurubunda otçullar yer alır.(Y)
-Canlıların temel yapısını oluşturan karbon atmosferde karbondioksit halinde bulunur. (D)