GENEL ÖZELLİKLERİ
Türklerin İslamiyeti benimsedikten sonra Arap ve Fars
(İran) edebiyatını örnek alarak oluşturdukları edebiyat.
11. ve 12. yüzyıllarda verilen geçiş ürünlerinden sonra
13. yüzyılda Anadolu'da verilen ilk ürünlerle başlar ve
19. yüzyıla, Tanzimat dönemi, kadar devam eder.
Medrese kültürüyle yetişen aydınların "saray" çevresin-
de verdikleri "Yüksek Zümre Edebiyatı" dır.
Önceden belirlenmiş katı kuralları olan bir edebiyattır.
Sanatçılar Arapça, Farsça ve Türkçenin birleşiminden
oluşan "Osmanlıca" denilen dili kullanır.
Bu dil saray çevresinde konuşulan halkın anlamadığı
ağır bir dildir.
Yalın sözden çok, süslü, sanatlı, gösterişli bir anlatım
benimsenmiştir.
Klişe bir edebiyattır. Kalıplaşmış sözler (MAZMUN) kul-
lanılır.
Anlatılan konu değil, konunun anlatılış tarzı çok önemli-
dir.
Aşk, şarap, rindlik, hikmet gibi dindışı kunuların yanında
din ve tasavvuf kunularına da yer verilmiştir.
Sanatçılar konuları bulmak için: Kuran ayetleri, hadis,
tefsir,fıkıh, kelam gibi dini bilimler; İslam tarihi, tasavvuf
İran mitolojisi, pefgamber ve evliya hikayeleri, kimya,
simya, tıp, astronomi, musiki gibi bilimlerdem yararlanır.
Nesirden (düzyazı) çok nazım (şiir) önem kazanmış,nesir
ihmal edilmiş.
NAZIM ÖZELLİKLERİ
Arap edebiyatından alınan "aruz ölçüsü" kullanılmış.
Nazın birimi olarak "beyit ve bend" kullanılmış.
Göz için kafiye anlayışı benimsenmiş.
Tam ve zengin uyak kullanılmış.
Bütün güzelliği yerine parça güzelliği benimsenmiş,
anlam beyitte tamamlanmıştır.
Şiirler sanatçıların kendi oluşturduğu "Divan" denilen
defterlerde toplanmış. Divan oluşturamayanlar şair
sayılmazmış.
Şiirlerin belli başlıkları yoktur. Şiirler yazıldıkları tür ve
kafiyeye göre isimlendirilir. (Kerem redifli gazel gibi)
Soyut bir anlatım kullanılmış; aşk, aşk acısından duyulan
mutluluk, kişisel sevinçler...
Şairler toplumsal konulara girmemiş. Bireysel konulardan
bahsetmiş.
Söz oyunlarıyla yüklü, ağır ve sanatlı bir dil kullanılmıştır.
Mazmunlara oldukça fazla yer verilmiştir.
İnsanla iç içe insanın iç dünyasını her yönüyle anlatır.
Şekil güzelliği sağlamak için eşanlamlı sözcükler kullanıl-
mış.
Tasavvufla ilgili terimlere yer verilmiştir.