Hem Servet-i Fünun
hem de Tanzimat edebiyatı Batı etkisindeki Türk edebiyatının
dönemleridir. Bu iki dönemin çok ortak yönü yoktur.
Her iki dönemde de Fransız edebiyatı örnek alınmıştır.
Tanzimat döneminde ve Servet-i Fünun döneminde şiirlerde kullanılan
asıl vezin aruzdur; sınırlı sayıda şiirde he*ce vezni kullanılmıştır.
Servet-i Fünun edebiyatı ile Tanzimat dönemi arasında önemli farklılıklar vardır:
Tanzimat döneminde Batı'dan alınan roman, hikâye, tiyatro gibi türlerde
ilk örnekler verilmiştir; ancak bu ilk ör*nekler pek başarılı değildir.
Birer deneme olmanın ötesine geçememiştir.
Servet-i Fünun döneminde yazılan roman ve hikâyeler oldukça başarılıdır, Batılı nitelik taşır.
Tanzimat dönemindeki eserlerde toplumcu bir anlayış vardır. Kölelik,
esir ticareti, yanlış Batılılaşma, görücü usu*lü evlilik roman ve
hikâyelerdeki başlıca konulardır.
Servet-i Fünun döneminde ise romanlarda aşk, hayal-gerçek çatışması, karamsarlık gibi kişisel konular işlen*miştir.
Tanzimat'ta toplum için sanat düşüncesi, Servet-i Fünun'da sanat için sanat düşüncesi vardır.
İki dönemin şiirleri ve şiir anlayışı da birbirinden çok farklıdır.
Tanzimatçılar Divan edebiyatı nazım biçimlerini kul*lanarak vatan, hak,
kanun, medeniyet, hürriyet, adalet gibi siyasi ve sosyal konuları
işlemişlerdir. Servet-i Fünuncular eski nazım biçimlerini tümüyle
bırakmış, serbest müstezadın yanı sıra Fransız edebiyatından alınan
sone, terzarima gibi nazım biçimlerini kullanmışlardır. Şiirlerinde
işledikleri başlıca temalar aşk, doğa, üzüntü, umutsuzluktur.
Tanzimat edebiyatında tiyatro önemli bir yer tutar. Tanzimat yazarları
tiyatroyu, toplumu eğitmenin ve yönlendir*menin bir aracı olarak
görmüşler, çok sayıda oyun yazmışlardır. Bu oyunlarda halka seslenmek
amacıyla sade bir dil kullanmışlardır.
Servet-i Fünuncular, tiyatro türünü ihmal etmiş, ikinci plana atmış, bu türle pek ilgilenmemişlerdir.
Tanzimatçılarda toplumcu bir sanat anlayışı vardır. Onlar Batı'dan
aldıkları kavram ve görüşleri halka aktarma*ya çalışmışlar; bunun için
de dilin sade olması gerektiği düşüncesini benimsemişlerdir. Şiirde
kullandıkları dil ağırdır; nesir türündeki eserlerinde sade bir dil
kullanmaya çalışmışlardır.
Servet-i Fünuncuların topluma yönelik bir hedefleri yoktur; sanat
anlayışları bireycidir. Servet-i Fünuncular hem şiirde hem de romanda
süslü, sanatlı, ağır bir dil kullanmışlardır. Onlar seçkin bir zümre
için eser vermişlerdir.
Tanzimat edebiyatının ilk dönem sanatçıları genel olarak romantizm akımından etkilenmişlerdir.
Tanzimat ede*biyatının ikinci döneminde şiirde romantizm, romanda ise realizm akımının etkileri görülür.
Servet-i Fünun edebiyatında roman ve hikâyede realizm ve natüralizm
akımlarının; şiirde ise sembolizm ve parnasizm akımlarının etkisi
vardır.
Tanzimat dönemi yazarları anlatım sırasında öznel davranır, taraf
tutar, kişiliğini gizlemez. Okura öğüt verir, yol gösterir; olayın
akışına müdahale eder, konu ile ilgisi olmayan gereksiz ayrıntılara
girer.
Anlatılanlar çoğu zaman masal karakteri taşır. Roman ve hikâyelerde,
sözlü edebiyat ürünleri olan halk hikâye*si ve masalın etkileri görülür.
Servet-i Fünun dönemindeki roman ve hikâyeler teknik yönden oldukça
başarılıdır. Yazar, kişiliğini gizler, kesin*likle olaya karışmaz,
taraf tutmaz. Psikolojik tahliller ve tasvirler başarılıdır.
Tanzimat dönemi eserlerinde olay ön plana çıkar. Servet-i Fünun'da ise tasvir ve tahlillere de önem verilir.
Anasayfa 
Latest images 
Perş. Ara. 17, 2009 2:04 am