1. Sergüzeşt adlı romandan alınan
yukarıdaki metni ve romanın okuduğunuz diğer bölümlerini düşünerek,
romanın temasını belirtiniz. Romanda geçen olayları kısaca özetleyiniz.
Romanın teması esarettir. Bir küçük kız Kafkaslardan kaçırılıp
esirciler tarafından bir aileye satılır. Bu evde çok zor günler
geçirir. Evden kaçar ama tekrar o eve teslim edilir. Daha sonra o evden
tekrar esirciye satılır. Bu sırada çeşitli eğitimlerden geçer. Başka
bir konağa satılır. Burada biraz rahat eder. Zamanla konağın genç
****kanlısı ile aralarında bir aşk başlar. Anne bunu anlayınca kızı
satar. ****kanlı yatağa düşer, kız da Mısır’a bir zengine satılır.
Oradan onu kaçırmak ve yardım etmek isteyen haremağası kaza ile ölür,
kız da kendini Nil Nehrine atar.
2. Roman kahramanlarının tip mi karakter mi olduklarını yazınız. Yazarın olay kahramanlarına yaklaşımı nasıldır? Açıklayınız.
Roman kahramanları birer tiptir. Yani iyiler ve kötüler vardır. Kız,
****kanlı ve yaşlı kadın gibiler iyilerin simgesi; evin hanımı gibiler
ise kötülerin simgesidir. Yazar, iyilerin tarafını tutar. Romantizmin
etkisi.
3. Tanzimat dönemi romanının özelliklerini yazınız.
Romantizm akımının etkisiyle iyiler hep iyi kötüler hep kötüdür. Yazar
iyilerin tarafını tutar. Sonunda iyiler ödüllendirilir, kötüler
cezalandırılır. Gereksiz tasvirler yapılır. Tesadüflere yer verilir.
Yazar kişiliğini gizlemez. Dil süslüdür. Konularını günlük yaşamdan ve
tarihten alır. Amaç halkı eğitmektir.
4. Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D” , yanlış ise “Y” yazınız.
(Y ) * Tanzimat Fermanı 1839’da ilan edilmesine karşılık edebiyatta Tanzimat 1856’da başlar.
( Y ) * Felatun Bey’le Rakım Efendi romanında Felatun Bey, kendini iyi yetiştirmiş, kültürlü, dürüst bir kişiliktir.
( D ) * Ceride-i Havadis yarı resmi bir gazetedir.
( Y ) * Osmanlı toplumunda modernleşme halkın isteğiyle gerçekleşmiştir.
( Y ) * Şinasi, Ziya Paşa ve Namık Kemal’in eserlerinde genellikle “sanat için sanat” anlayışı hâkimdir.
5. Aşağıdaki metni en kısa ve öz biçimde yeniden yazınız.
“Mademki bir sosyal toplulukta yaşayan halk, bunca kanuni vazifelerle
yükümlüdür, elbette sözlü ve yazılı olarak kendi vatanının menfaatine
dair fikir ileri sürmeyi kazanılmış haklarından sayar.” (Tercümân-ı
Ahval Mukaddimesi)
Bir toplumda ödev varsa, bireylerin de hakları vardır.
6. Aşağıdaki beyitleri ayrı ayrı açıklayınız. (20 P)
Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşâneler gördüm
Dolaştım mülk-i İslâmı bütün vîrâneler gördüm
( Ziya Paşa)
Ne mümkün zulm ile bî-dâd ile imhâ-yı hürriyet
Çalış idrâki kaldır muktedirsen âdemiyetten
(Namık Kemal)
Batı ülkelerini gezen Ziya Paşa oralarda gelişmiş ülkeler olması
nedeniyle hep güzel yapılar, yerler görmüş. Ama İslam ülkelerini
gezdiği zaman ise hep viranelik, yıkıntı görmüş. Sanatçı Batı
karşısında Doğunun geri kalmışlığını vurguluyor ve duyduğu üzüntüyü
dile getiriyor.
7. Bu tablodan şu sonucu çıkarabiliriz: bir edebî eser yazıldığı dönemde toplumda derin etkiler bırakabilir.
8. Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşlukları doldurunuz.
• Sergüzeşt romanında ROMANTİZM VE REALİZM akımlarının etkisi görülmektedir.
• Felatun Bey’le Rakım Efendi romanında kullanılan İLÂHÎ bakış açısı yazarın olayları istediği gibi yönlendirmesine imkan vermiştir.
• Tanzimat Edebiyatıyla birlikte edebiyatımıza Batıdan gelen HAK, ADALET, HÜRRİYET VE EŞİTLİK gibi yeni kavramlar girmiştir.
• Tanzimat Edebiyatı öğretici metinlerinde ikilik, yani DOĞU-BATI çatışması varlığını hissettirir.
• Tanzimatla birlikte edebiyatımızda ROMAN, HİKÂYE, TİYATRO gibi edebî türler görülmeye başlar.
9. Bir edebî eser yazıldığı dönemin nelerinden etkilenir?
Bir edebî eser yazıldığı dönemin siyasi, dinî, sosyal, ekonomik askerî ve sivil yaşamından etkilenir.
Anasayfa 
Latest images 
Perş. Ara. 17, 2009 1:10 am