sayfa 3 'ten 30 kadar'a

sayfa 3
1. Soru : Bilimde sınıflandırmaya niçin ihtiyaç duyulmuştur?
Cevap : Bilgi alanının genişlemesi ile bilimde sınıflandırmaya ihtiyaç
duyulmuştur. Bu sınıflandırmayla konuların birbirine bağlanması ve
anlaşılması kolaylaşmıştır.
2. Soru : Sınıflandırma yapılırken nelere dikkat edilir?
Cevap : Sınıflandırma yapılırken amaç konuları birbirine bağlamak
olduğu için konuların çeşitli yönlerden benzer özelliklerine ve
ilişkilerine dikkat etmek gerekir.
3. Soru : Edebiyattaki "kurmaca" ve "gerçeklik"ten ne anlıyorsunuz?
Cevap : Edebiyatta gerçeklik; somut olarak var olan bir durumun hiçbir
müdahaleye uğramadan ifade edilmesidir. Kurmaca ise, bu ifadeye duygu
ve hayallerin katılmasıdır.
4. Soru : "Göstermeye bağlı türler" ve "anlatmaya bağlı türler" ifadeleri size neleri çağrıştırıyor?
Cevap : Göstermeye bağlı türler, bir olay veya durumun sahnede
canlandırılmasına, anlatmaya bağlı türler de bu olay veya durumun yer,
zaman, kişiler ve olay örgüsüne bağlanılarak anlatılmasına dayanır.
5. Soru : Dil, günlük hayatta daha çok hangi işlevde kullanılır?
Cevap : Dil günlük hayatta daha çok göndergesel işlevde kullanılır.

sayfa 5

1. Yukarıdaki metin "estetik zevk vermek" ya da "heyecan uyandırmak"
için mi yoksa "bilgi vermek" için mi yazılmıştır? Açıklayınız.
Cevap : Verilen metin, yazarın lise yıllarında bulunduğu Ankara ve
çevresi hakkında bilgi vermek amacıyla yazılmıştır. Yani yazar yaşadığı
anılarını anlatmıştır.
2. Metinde verilen bilgilerin doğruluğunun yada yanlışlığının kanıtlanabilirliğini açıklayınız.
Cevap : Yazarın verdiği bilgileri belli bir yere ve zamana bağlaması bilgilerin kanıtlanabilirliğini ortaya koymuştur.
3. Metinde anlatım türlerinden hangilerinin kullanıldığını örnekle açıklayınız.
Cevap : Metinde yazar, yaşadıklarını anlatırken, öyküleyici anlatımdan,
yaşadığı çevreyi anlatırken betimleyici anlatımdan yararlanmıştır.
"Yozgat'tan ayrıldıktan 5 gün sonra kimi yerlerde kala kala...
Pencereleri, yapının genişliğine oranla küçük ve..." gibi cümleler
bunlara örnek olabilir.

sayfa 8

1. Yazar, "Miras Keçe" hikayesini okuyucuya bilgi fermek amacıyla mı
yoksa okuyucuyu kendi kurduğu dünyaya çekmek amacıyla mı yazmıştır?
Cevap : Yazari hikayeyi okuyucuyu kendi kurduğu dünyaya çekmek amacıyla yazmıştır.
2. "Eski Ankara" ile "Miras Keçe" metinlerini öğreticilik ve sanatsal işlevi yönünden karşılaştırınız.
Cevap : "Eski Ankara" metni bilgi vermek amacıyla yazılmış öğretici bir
metin, "Miras Keçe" metni ise sanatsal işlevi olan kurmaca bir metindir.
3. "Eski Ankara" ve "Miras Keçe" metinlerinde kişi, zaman, mekan ve
olaylarda değişiklik yapılıp yapılamayacağını belirleyiniz.
Belirlediğiniz sonuçlar sizi öğretici ve sanatsal metinlerin hangi
özelliğine götürmektedir?
Cevap : Öğretici metinler gerçekliği olduğu gibi, değiştirmeden verdiği
için kişi, zaman, mekan ve olaylarda değişiklik yapılamaz. Kurmaca
metinler ise var olan gerçekliğe sanatçının duygu ve hayallerini
katmasıyla oluştuğu için bu unsurlarda değişiklik yapılabilir.
4. "Eski Ankara" ve "Miras Keçe" metinlerinden hangisinde üslup kaygısı söz konusudur?
Cevap : "Miras Keçe" metni sanatsal bir metin olduğu için üslup kaygısı ön plandadır.
5. Dil, "Miras Keçe" metninde ağırlıklı olarak hangi işlevinde kullanılmıştır?
Cevap : "Miras Keçe" metninde dil ağırlıklı olarak göndergesel işlevinde kullanılmıştır.
6. "Miras Keçe" metninde hangi anlatım türleri kullanılmıştır? Bu türlere örnekler veriniz.
Cevap : "Miras Keçe" metninde öyküleyici anlatım, coşku ve heyecana bağlı anlatım türleri kullanılmıştır.
"Sonra bir gün mutfakta çamaşırcının küçük iskemlesi üzerinde gördüm.
Orada dört kat edilip bırakılmıştı... Adeta bacak bak üstüne atmıştı,
gururlu bir hali vardı..." cümleleri bu türlere örnek verilebilir.
7. "Eski Ankara" ve "Miras Keçe" metinlerinin sorularına verdiğiniz
cevaplardan hareketle öğretici ve sanatsal metinlerin özelliklerini
maddeler halinde yazınız.
Cevap :
* Öğretici metinlerde amaç, okuyucuya bilgi vermektir.
* Sanatsal metinlerde amaç, yazarın okuyucuya kendi dünyasını yansıtmak istemesidir.
* Öğretici metinlerde üslup kaygı ön planda değildir.
* Sanatsal metinlerde üslup kaygısı ön plandadır.
* Öğretici metinlerde dil göndergesel işlevinde kullanılır.
* Sanatsal metinlerde de dil göndergesel işlevinde kullanılır.

Sayfa 11

3.Etkinlik tablo

Sözlü anlatım : söylev,konferans,açık oturum,sempozyum,forum,münazar a,röportaj ve mülakat

öğretici metin : mektup,günlük,anı,biyografi,ge zi yazısı,sohbet,deneme,makale,el eştiri,roman ve hikaye.

Göstermeye bağlı metin : Tiyatro

Anlatmaya bağlı : Hikaye,masal,fabl,fıkra

Sayfa 13
1)
*açıklayarak ifader eder....
*şiirsel....
*göstermeye bağlı ve anlatmaya bağlı
*gerçek

2)
* D
* Y
* Y
* D
* D

3) D
4) E
5) soru hatalı
11) D
12) B
13) C
14) E
15) A

SAYFA 23
İNCELEME
1.İncelenen mektupların giriş bölümlerinde mektupların yazılış
sebepleri ortaya konmuştur. Gelişme bölümlerinde asıl konuya geçilmiş
ve konu bütün ayrıntılarıyla ortaya konmuştur.Ayrıca farklı farklı
konulara da değinilmiştir.Sonuç bölümlerinde ise durum sorulmuş,kendi
durumundan bahsedilip sevgi ve saygı duyguları belirtilmiştir.
2.Oğuz Atay’ın mektupta belirttiği imla ve noktalama kuralları günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.

4.ETKİNLİK
Verilen mektupta herhangi bir anlatım bozukluğu yoktur.

SAYFA 24
1.Özel mektuplarda gönderici ile alıcının birbirlerine karşı özel
durumlarının yanında,ele alınan konunun da metnin dil ve cümle yapısına
yani üslubuna etkisi vardır.
2.İncelediğimiz mektuplardan Oğuz Atay ve Hamdi Tanpınar’ın mektupları
aldıkları mektuplara cevap vermek için yazılmıştır.Ahmet Kutsi Tecer’in
mektubu ise kendi durumunu bildirmek için yazılmıştır.Mektupların bu
yazılış amaçları da giriş bölümlerinde belirtilmiştir.
3.Oğuz Atay ve Ahmet Hamdi Tanpınar’ın mektupları özel mektuplar olduğu
için gönderici-alıcı ilişkisi yönünden bir içtenlik söz konusudur.Oğuz
Atay kızına Ahmet Hamdi Tanpınar da arkadaşına kendi aralarında
konuşabilecekleri herhangi bir konuda mektup yazmışlardır.Mektuplardaki
bu gönderici-alıcı ilişkisi ve konular,mektupların dil ve cümle
yapısını belirlemiş,bir içtenlik oluşturmuştur.Ayrıca Ahmet Hamdi
Tanpınar’ın mektubu biraz daha edebidir.
5.ETKİNLİK
Verilen mektupta herhangi bir anlatım bozukluğu yoktur.

7.ETKİNLİK
Tarih ve yer:Kağıdın sağ üst köşesine yazılır.
Ad-soyad ve imza:Kağıdın sağ alt köşesine ad ve soyad yazılıp altına imza atılır.
Hitap:Sol üst köşeye ,tarih ve yerin hizasından biraz aşağıya yazılır.
Adres:Kağıdın sol alt köşesine yazılır.
***Mektuplarda kağıt düzeni önemlidir.Çünkü mektuplar kişinin yansımasıdır.

SAYFA 26
1.Verilen mektup örneği Türk Dil Kurumu’na bazı eserler istemek için yazılmıştır.
2.Özel mektuplar; arkadaşlar veya akrabalar arasında haberleşmek için
yazılır.İş mektupları ise kişi ve kurumlar arasında veya kurumlar
arasında sipariş,satış gibi konularda yazılır.
3.İş mektuplarında emredici anlatım kullanılmıştır.
4.Özel mektuplarda içten ve samimi bir üslup varken ,iş mektuplarında
ciddi bir üslup vardır.Bu yüzden iş mektuplarında kısa,açık ve somut
bir anlatım vardır.




8.ETKİNLİK
“Be**** posta havalesi ile hesabınıza gönderilmiştir.” Cümlesinde
tamlayan eksikliğinden ve yanlış sözcük kullanımından kaynaklanan
anlatım bozukluğu vardır.Cümle “Eserlerin be**** posta havalesi ile
hesabınıza yatırılmıştır.”şeklinde düzeltilebilir.

SAYFA 27
1.Dilekçelerde resmi bir üslup kullanılır.Gereksiz sözcüklerden ve süsten kaçınılır.
2.İncelenen iş mektubu ve dilekçe şekil özellikleri ve konu bakımından
birbirlerine benzemektedir.Konu olarak da bir istek söz konusudur.Ancak
iş mektubu kurumlar arasında,dilekçe kişi ile kurum arasında
yazılmıştır.
3.Dilekçelerde sağ üst köşeye veya isim ve imzanın üzerine tarih
yazılır.Hitap bölümüne makam adı,kağıt ortalanarak yazılır.Daha sonra
dilekçe metni kısa ve açık bir şekilde yazılarak sonuna arz veya rica
eklenir.Dilekçenin sağ alt köşesine ad,soyad yazılır ve imza atılır.Sol
alt köşeye de açık adres yazılır.

9.ETKİNLİK
“Erzurum Büyükşehir Belediyesine burs başvurusunda bulunmak üzere
öğrenci belgesi düzenlenerek tarafıma verilmesini istiyorum.”cümlesinde
sebep eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır.Cümle
“Erzurum Büyükşehir Belediyesine burs başvurusunda bulunmak için
öğrenci belgesi düzenlenerek tarafıma verilmesini istiyorum.”şeklinde
düzeltilebilir.

10.ETKİNLİK
İncelenen özel mektuplarda öyküleyici,açıklayıcı,anlatım türleri
kullanılırken iş mektubu ve dilekçede emredici anlatım
kullanılmıştır.Mektuplarda kullanılan bu anlatım türleri,mektup yazanla
yazılan kişi arasında ilişkiye göre şekillenmiştir.

11.ETKİNLİK
Daha çok göndergesel işlevde kullanılmıştır.

12.ETKİNLİK
Bütün kutuları işaretleyin.

13.ETKİNLİK
Mektup 3 e ayrılır.
**Özel mektup özellikleri: Akraba dost arkadaş arasında yapılır.Bir içtenlik hakimdir.Belli kurallara göre yazılır.
**İş mektubu özellikleri:Özel kuruluşların birbirine veya vatandaşlara
gönderdikleri mektuplardır.Ciddi bir anlatımı vardır.Belli kuralları
vardır.
**Dilekçe özellikleri:Bir istekte bulunmak,bilgi vermek amacıyla
kişilerin resmi mekanlara yazdığı mektuplardır.Kısa ve söz bir anlatım
yapılır.Belli bir plana göre yazılır.




14.ETKİNLİK


Ses düşmesine uğrayan kelimeler Ses düşmesinin nedeni
İsim-ismi Sözcüğün ünlü ile başlayan ek alması
Oğul-oğlum Sözcüğün ünlü ile başlayan ek alması
Göğüs-göğsü Sözcüğün ünlü ile başlayan ek alması

15.ETKİNLİK
TAZİYE İLAN METNİ ÖRNEĞİ

SAYFA 30
**ÇME VE DEĞERLENDİRME
1….dilekçe…
….mektubun yazılış nedeni…çeşitli konulardan…
…arz ederim…….rica ederim…….arz ve rica ederim…..
…..özel mektup…..iş mektubu…dilekçe…
2.D,D,D,Y,Y,D,Y
3.D
4.C
5.E
6.B
7.E
8.B
9.A


Teşekkür Butonuna Basarsanız Sevinirim......