IEEE (The Institute of Electrical and Electronics
Engineers) 802.X adı altında; Yerel ağlar (LAN - Local Area Networks),
Metropol ağlar (MAN - Metropolitan Area Networks) ve BlueTooth gibi
Kişisel ağlar (PAN - Personel Area Networks) için standartlar
çıkartmıştır. IEEE nin 802 si, OSI'nin son 2 katmanı olan Ortam Ulaşım
Kontrol (MAC - Media Access Control) veya Bağlantı Katmanı (Link Layer)
ve Fiziksel Katman (Physical Layer) daki süreç standartlarını ve
işlemleri sınırlandırmıştır.
IEEE Standartları ve Kablosuz Ağlar:
Kablosuz ağlara girmeden önce IEEE nin kablosuz ağlar hakkındaki standartalrını anlamak çok önemlidir.
IEEE (The Institute of Electrical and Electronics Engineers) 802.X adı
altında; Yerel ağlar (LAN - Local Area Networks), Metropol ağlar (MAN -
Metropolitan Area Networks) ve BlueTooth gibi Kişisel ağlar (PAN -
Personel Area Networks) için standartlar çıkartmıştır. IEEE nin 802 si,
OSI'nin son 2 katmanı olan Ortam Ulaşım Kontrol (MAC - Media Access
Control) veya Bağlantı Katmanı (Link Layer) ve Fiziksel Katman
(Physical Layer) daki süreç standartlarını ve işlemleri
sınırlandırmıştır.
IEEE 802 LAN/MAN/PAN standartları komitesi kendi içinde 802.1 den
802.17 ye kadar çalışma gruplarına ayrılmıştır. Böyle ufak çalışma
gruplarına ayrılmalarının yararı, her grubun kendi farklı konularını ve
geliştirme standartlarını sağlamalarıdır.
Bu tanım içindeki en önemli çalışma grupları şunlardır :
- 802.1 - Güvenlik ve diğer konular
- 802.2 - Mantıksal Bağlantı Kontrolleri (LLC - Logical Link Control)
- 802.11 - WLAN'lar için standartlar üretmek (Kablosuz lokal ağlar)
- 802.15 - WPAN'lar için standartlar üretmek (Kablosuz kişisel ağlar)
802.1 ve 802.2, kablosuz lokal ağlar için uygulanmaktadır. Her çalışma
grubu kendi içinde görev gruplarına ayrılmışlardır. Bu görev grupları
çeşitli ihtiyaçların sağlanması ve standartların geliştirilmesi üzerine
çalışmaktadır.
Kablosuz ağlar kurmak için şu anda kullanılan ana standart IEEE 802.11
dir. IEEE 802.11 ilk olarak 1999 da yayınlanmıştır ve 2.4 Ghz de 2Mbps
(DSL bağlantı gibi) hızında veri iletişimi için tasarlanmıştır. Ayrıca
Frequency Hopping Spread Spectrum (FHSS) veya Direct Sequence Spread
Spectrum (DSSS) kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
DSSS in anlamı; belirlenmiş menzil içinde herhangi bir zamanda
kullanılmak üzere, verinin uygun değişik frekanslarda küçük paketler
halinde yollanılmasıdır.
FHSS de ise; veri, değişik frekanslarda kısa ama iri paketler şeklinde
tekrarlanan bir biçimde yollanır. FHSS ağlar, diğerleri ile karışmayan
aynı fiziksel alanlar için vardır.
Bugün, "a" dan "i" ye kadar sınıflandırılan görev grupları değişik
metodlar ve 802.11 standartının geliştirilmesi için çalışmaktadır. WLAN
lar için 802.11b standardı gelmektedir(Wi-Fi). Bu standart DSSS
kullanmaktadır ve 2.4 Ghz de, 11Mbps (DSL den yüksek bir hızdır) e
kadar veri hızına çıkılmaktadır. Tabii ki bu standart sonsuza dek WLAN
lar için tek standart olmayacaktır. Fakat daha yüksek hız, güvenlik ve
daha iyi kalite için tercih edilecektir.
Aynı evrim kablosuz ağ dünyasından tamamen çıkmakta olan kablolu ağ
kartları için de gerçekleşmiştir. Bugünkü kablosuz ağ standart hızı 11
Mbps dir, fakat yakın bir gelecekte daha yüksek hızlara ulaşması
mümkündür. Kablosuz ağlarda daha yüksek veri hızlarına çıkmak için 2
seçenek vardır. Birincisi zaten bulunmuş ve geliştirilmiştir. Diğer ise
henüz geliştirilme aşamasındadır.
(Çevirmen Notu: Yazarın bu yazıyı yazdığı tarih aslında çok eski değil.
7 ay kadar önce yazılmış bir yazı. Fakat düzeltilmesi gereken bir nokta
var ki; artık aynı görev grubu 802.11a standardı üzerine çalışmakta
olup 5Ghz de 54 Mbps hızlara ulaşan WLAN ağ cihazlarını bulabilmek
mümkündür)
Kablosuz ağlar için, 802.11b standardı içinde 3 adet daha standart geliştirilmiştir :
802.11a - 802.11a standardı 1999 da yayınlanmış olup, OFDM (Orthogonal
Frequency Division Multiplexing) kullanmakta ve 5 Ghz de 54 Mbps hızına
çıkabilmektedir. Bu standart ile ilgili problem 5 Ghz lik yayının duvar
ve diğer objelerden geçerken daha fazla yol kaybna uğramasıdır. Bu
problemi gidermenin yolu, dhaa fazla veri hızı için daha fazla ulaşım
noktası(AP - Access Point) kullanılmasıdır.
802.11g - 802-11g standardı 2.4 Ghz de (aynı 802.11b Wi-Fi gibi) ve 22
Mbps hızında OFDM kullanmaktadır. 802.11a ile karşılaştırıldığında daha
az yol kaybı ve daha ucuz olması gösterilebilir.
802.11e - Eğer servis kalitesine bakıyorsanız (QoS - Quality of
Service) doğru standarttır. 802.11e, bugünkü 802.11 standardını
geliştirmek ve servis kalitesi arayan uygulamalara desteğini
genişletmek üzere çalışmaktadır. Kablosuz ağlar hem ev hemde iş
alanları için uygundur. Her ikiside çoklu ortam (Multimedia) desteği
istemektedir (özellikle evlerde). 802.11e buna çare bulmaya
çalışmaktadır. Hem kablolu hemde kablosuz ağlarda, veri transferi,
bağlantının kesilmesi veya paketlerin tekrar yollanmasının sekteye
uğraması ile direkt bağlantılıdır (Birçoğumuzun başına bu birkaç kez
gelmiştir sanırım). Bu kesilmeler düzenli veri akışını isteyen
durumlarda problem yaratır. 802.11e, zamana hassas uygulamaların daha
rahat kullanılabilmesi için kaliteli servis temel dokümanını
oluşturmaktadır.
IEEE nin kablosuz ağlar standartları ile ilgili bu kısa girişten sonra
şimdi bu yazının asıl kısmına gelelim: Kablosuz Ağlar. Şu ana kadar
kullanılan bazı terimler Kablusuz ağlara ait sözlükten alınmış olup
ilerleyen bölümlerde daha detaylı inceleyeceğiz.
Kablosuz AğGirişInternet teknolojisinin son birkaç yılı şaşırtıcı ve çok uzun adımlarla
ilerlemiştir. Sadece birkaç yıl önce 56Kbps modemleri kullanırken şimdi
insanlar şirketlerinin sahip olduğu T1 (2 Mbps) bağlantıyı evlerindeki
6 Mbps bağlantı ile karşılaştırıp beğenmiyorlar.
Daha önce bilgiye bedava ve hızlı ulaşım bu seviyede değildi. Internet
bağlantı hızları geliştikçe ve insanlar megabit lerce dosya indirme
hızına ulaştıkça daha fazla bilgiye aç olacaklar gibi gözüküyor. En çok
kullanılan ve tercih edilen servis türü DSL (Digital Subscriber Line)
olmaktadır. DSL bant genişliği olarak 384 Kbps den 6 Mbps e kadar olup,
herkezin sahip olduğu standart telefon hatları üzerinden ulaşım
sağlamaktadır. Bu servis çok ucuz olmayıp aylık 50$ ile 300$ arası
ücretlere sahiptir ve ISP ekipmanı gerektirmektedir. Sorulan soru
şudur: "Bir şirketin yüksek internet hızlarına sahip olması mı yoksa
dolaşıma izin veren ağ ekipmanına sahip olması mı?"
Bu sorunun cevabı WLAN dır. WLAN serbest dolaşıma izin veren ağ
ekipmanı üretmektedir. Aynı zamanda ucuz ve yüksek bant genişliği
servisinide sağlamaktadır. Kablolu bir ağ tasarlamak için ortaya çıkan
maliyet ile kablosuz ağ tasarlandığında arada çok fazla bir fark
olmadığı görülecektir. İş dünyasında kablosuz bağlantı, daha fazla
dolaşılabilirlik ve internete her zaman bağlı kalabilme gibi özellikler
getirmektedir.
Bugünlerde 4 tip kablosuz ağ vardır. Bunlar ucuz ve yavaş olandan, pahalı ve hızlı olana doğru sıralanırsa:
- BlueTooth
- IrDA
- HomeRF
- WECA (Wi-Fi)
Bu ağ tipleri ilerleyen kısımlarda açıklanacaktır.
WECA, kablosuz ağ kartları uyumluluk ittifakı için kullanılmaktadır ve
802.11 ürünlerine sertifika vermektedir. İlk jenerasyon ürünler WECA
tarafından sertifikalanmış ve 802.11b temeline göredir. Bütün ürünler
Wi-Fi logoso ile damgalanmış olup, Wi-Fi olarak bilinirler. Sonraki
jenerasyon ise 802.11a ürünleridir ve bunlar da Wi-Fi5 logosu ile
damgalanmışlardır.[/size]
Kablosuz Bağlantı Topolojisi
Her kablosuz ağ radyo vericisi ve anten gerektirmektedir. Kablosuz ağ
bileşenleri istasyonlar (STA - Stations) veya bağlantı noktaları (AP -
Access Point) olarak bilinirler. Temel servis seti (BBS - Basic Service
Set) biçimlendirilmişken, 2 veya daha fazla istasyon birbirleri ile ve
ağ ile iletişim kurarlar. Genişletilmiş servis seti
biçimlendirilmişken, BBS ler (herbiri bir AP içerir) birbirine
bağlanmıştır.
Standart kablosuz ağlar(802.11) şu 2 moddan biri ile çalışırlar :
* ad-hoc (peer-to-peer / makinadan makinaya)
* infrastructure (altyapı)
ad-hoc modu BBS bağımsız olarak tanımlanabilir. Infrastructure modu ise BBS gibidir.
ad-hoc modunda, her kullanıcı ağdaki bir diğeri ile direkt iletişim
kurar. Bu mod, birbirleri ile iletişim mesafesinde olan kullanıcılar
için tasarlanmıştır. Eğer bir kullanıcı bu tanımlanmış mesafeden
dışarıya çıkarak iletişim kurmak isterse, arada bir kullanıcı ağ geçidi
ve yönlendirici olarak görev yapmak zorundadır.
Infrastructure modunda ise, her istasyon bağlantı isteklerini bağlantı
merkezi olarak bilinen (AP - Access Point) merkez istasyona yollar. AP
ler bildiğimiz kablolu ağ anahtarları gibi çalışır ve iletişimi kablolu
veya diğer bir kablosuz ağa yönlendirir. AP ler ve istasyonlar veri
iletişimine başlamadan önce iletişim sağlamalıdırlar. Sadece ve sadece
iletişim sağlandıktan sonra veri alış verişi başlar. İletişim kurulması
3 durum içerir:
- Doğrulanmamış ve ilişkilendirilmemiş
- Doğrulanmış ve ilişkilendirilmemiş
- Doğrulanmış ve ilişkilendirilmiş
Durumlar arası geçiş, yönetim çerçeveleri (Management Frames) olarak
adlandırılan iletişim alış veriş mesajları ile gerçekleşir. AP ler
belli aralıklarla işaret yönetim çerçeveleri yollamak üzere
tasarlanmışlardır. AP ile iletişim kurmak ve BBS e girebilmek için,
istasyon bu işaret yönetim çerçevelerini dinler ve AP in iletişim
mesafesinde olup olmadığını anlar. İstasyon bu işaret çerçevesini
(mesajını) aldığı zaman hangi BBS e dahil olacağını seçer. Bütün ağ
isimlerini ve servis seti tanımlayıcılarını (SSID - Service Set
Identifiers) içerir bu işaret çerçeveleri. Fakat Apple Macintosh larda
kullanıcı dahil olmak istediği SSID yi kendisi seçmek zorundadır.
İstasyon istenen SSID ile iletişimde olduğu AP ye araştırma istek
çerçevesini yollar. İstasyon AP yi tanımladıktan sonra birbirlerine
kimlik denetimi için birkaç yönetim çerçevesi yollarlar. Halen 2
standart kimlik tanımlama mekanizması varır : Açık anahtar kimlik
tanımlaması ve Ortak anahtar kimlik tanımlaması (Open Key
Authentication ve the Shared Key Authentication). Genellikle kablosuz
ağlar birinci mekanizmayı kullanırlar ve bu başlangıç değeri olarak
tanımlanmıştır (Güvenlikten yoksun kalınmaması için).
Eğer kimlik tanımlaması sorunsuz giderse, istasyon ikinci adıma geçer:
Doğrulanmış ve ilişkilendirilmemiş (authenticated and unassociated).
İstasyon ilişkilendirilme istek çerçevesini yollar ve AP buna cevap
verir. Eğer herşey yolunda giderse istasyon son ve 3. adıma geçer:
Doğrulanmış ve ilişkilendirilmiş (authenticated and associated).
İstasyon artık ağda bir kullanıcıdır ve veri transferine başlayabilir.
Kablosuz Ağ Tipleri
BlueToothBluetooth henüz çok fazla yaygın bir kullanıma sahip
değil ve bilgisayarlar arasında yüksek hızlı veri transferinde yer
alması beklenmiyor. Bu teknoloji hakkında daha geniş bilgiyi şu linkte
bulabilirsiniz:
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]IrDA
IrDA, kızıl ötesi direkt ulaşım olarak karşımıza çıkıyor ve iletişimde
kızılötesi ışın vurumları kullanan cihazlar için standarttır. IrDA
aygıtlar kızılötesi ışınlar kulladığından beri diğeri ile iletişim
kurabilmek için aralarında direkt bir görüş açısı bulunmak zorundadır.
IrDA kullanan kablosuz ağlar veri taransferi için en fazla 4 Mpbs
kullanabilmektedir, fakat direkt bir görüş açısı olması gerektiği için
her odada bir AP gerektirmektedir.
HomeRF
HomeRf ler ortak kablosuz iletişim protokolüne (SWAP - Shared Wireless
Access Protocol) göre geliştirilmişlerdir. Temel olarak SWAP aygıtları,
saniyede 50 atlama noktası (HPS - hops per second) ve 1 Mbps hızında
olup bazen 2 Mbps hızında çalışabilmektedirler.
AP, kablo gerektirmezler, 120 aygıta kadar destekleyebilirler (her ne
kadar ev kullanıcıları için fazla olsada), veriyi şifreli olarak
iletebilirler ve daha birçok özellikleri vardır. Belki hiçbir
dezavantajı olmayan bir ağ olarak düşünebilirsiniz, fakat ne yazık ki
var. Yukarıda bahsedildiği gibi, veri transfer hızı 1 Mbps dir, menzili
ise 23 ile 38 mt arasındadır, hazli hazırda var olan kablolu ağa katmak
ise oldukça güçtür ve daha fazlası.
Birçok durumda, SWAP tabanlı ağlar ad-hoc modunu kullanırlar, fakat
hala bazı üreticiler kablosuz ağların menzillerini arttırmak için AP
önerirler. Ev kullanıcıları için kablolu kişisel ağ veya geleneksel ağ
kartı ile HomeRF e göre 10 belki 100 kat daha hızlı çalışmak daha iyi
olacaktır. Yine de evdeki ağınızda video kullanmayı veya oyun oynamayı
düşünmüyorsanız, SWAP hızı sizin için yeterli olacaktır.
WECA (Wi-Fi)
Wi-Fi kablosuz ağlar, HomeRF e göre tamamen farklı bir yönde
gitmektedir. Wi-Fi ağlar ev kullanıcılarından çok ofis kullanıcılarını
hedeflemektedir. Wi-Fi nin IEEE de karşılığı 802.11b dir ve kanlosuz
bağlılık (Wireless Fidelity) olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu özellik,
yüksek veri transfer hızına ulaştığı için DSSS üzerine yoğunlaşmasına
sebep olmaktadır. Wi-Fi aygıtlar, eğer mümkünse 11 Mbps hızına
ulaşmaktadır. Eğer sinyalde zayıflama veya veri bozulması yaşanırsa
aygıt otomatik olarak 5.5 Mbps veya 2 Mbps ve son olarak 1 Mbps
hızlarına düşmektedir. Arada sırada bu tür yavaşlamalar ağınızı daha
kararlı ve çok güvenilir kılacaktır.
Bazı Wi-Fi avantajları:
- Çok hızlı ve 11 Mbps hızına çıkabilmekte
(Çevirmen notu : Daha öncede belirttiğim gibi Wi-Fi5 standartına göre
54 Mbps hızıda mümkün. Bu Wi-Fi teknolojisini daha seçilebilir yapmıyor
mu?)
- Kararlı ağ oluşturur
- Yüksek menzile sahip (305 mt açık alanda, 122mt kapalı alanda)
(Çevirmen notu : Kullandığınız cihaza göre bu değişebilmekte. Bu
mesafeyi etkileyen diğer etkenler ise kullandığınız antenler ve
binanızın yapısal özellikleridir. Mesela çelik bir konstrüksiyon ile
beton atasında hatta tuğla bir bina yapısı içinde çalışmak arasında çok
fark olacaktır. Fakat genelde gördüğüm mesafeler şu şekildedir : Açık
alanda en fazla 30 km. , kapalı alanda ise en az 50mt)
- Bütün DSSS 802.11 aygıtları desteklemektedir
Wi-Fi hala en iyi çözüm gibi gözüksede, onun da dezavantajları var:
- Pahalı (300$ ile 1400$ arası değişmektedir)
(Çevirmen notu : Bu rakamlar amerika rakamları olsa gerek tecrübelerime göre :
En basit bir AP ile sadece bir çalışma grubu (Workgroup) oluşturmak
isteseniz size maliyeti 300 ile 700 dolar arası değişiyor. Fakat
binalar arası bir sistem kumayı planlıyor iseniz o zaman 3000 dolar
civarında olacaktır. Tabii 54 Mbps sistem kurmak daha da maliyetli
olacaktır. Bu arada hiçbirinde istasyon için alınacak kablosuz ağ
kartını hesaplamadık)
- AP gerektirmektedir
- Kurması zor olabilir[size=12]Kablosuz ağların topolojileri hakkında söylenecek çok
fazla söz yoktur aslında. 2 ana bileşeni vardır; istasyonlar (STA -
Stations) ve erişim noktaları (AP - Access Points). Kablosuz ağlar 2
değişik modda çalışırlar; ad-hoc (peer-to-peer) ve infrastructure.
ad-hoc modunda, kullanıcılar ağdaki bir diğer kullanıcı ile direkt
olarak iletişimde bulunurlar. Infrastructure modunda ise, her kullanıcı
(STA) iletişimi erişim noktası (AP) ile yapar. AP ler kablolu ağlardaki
köprü görevi gören ahantarlama ürünleri ile aynı görev ve yapıdadır.
Kullanıcı ve erişim noktaları veri transferine başlamadan önce iletişim
kurmalıdırlar. Kullanıcı ile erişim noktası arasındaki bu iletişim
başlangıcında 3 durum söz konusudur:
1. Doğrulanmamış ve ilişkilendirilmemiş (Unauthenticated and unassociated)
2. Doğrulanmış ve ilişkilendirilmemiş (Authenticated and unassociated)
3. Doğrulanmış ve ilişkilendirilmiş (Authenticated and associated)
Gerçek veri transferi ancak 3. durumda gerçekleşebilir. STA ve AP
iletişimde yönetim çerçevelerini kullandıktan sonraki ana kadar. AP ler
belli zaman aralıkları ile işaret yönetim çerçeveleri yollarlar.
Kullanıcı bu çerçeveyi alır ve kimlik tanımlaması için kimlik tanımlama
çerçevesini yollamaya başlar. Başarılı bir şekilde kimlik tanımlaması
gerçekleştikten sonra kullanıcı ilişkilendirme çerçevesini yollar ve AP
buna yanıt verir.
Anasayfa 
Latest images 
Salı Haz. 23, 2009 11:12 pm